يونس جاويد- رئيس هيئت‌مديره شرکت‌هاي حمل‌ونقل بين‌المللي|

اواخر تعطيلات نوروز بود که خبر فيلتر تلگرام در فضاي مجازي منتشر شد. خبري که خيلي زود واکنش کاربران شبکه‌هاي اجتماعي و اين نرم‌افزار پيام‌رسان را در پي داشت و همچنين، سايت‌ها و خبرگزاري‌ها گزارش‌ و گفتگوهايي درباره اين موضوع منتشر کردند. اکنون دو هفته‌اي از تعطيلات نوروز مي‌گذرد و همچنان بحث فيلتر تلگرام در فضاي مجازي مطرح است. اين روزها، درباره معايب و مزاياي فيلترينگ تلگرام بسيار صحبت مي‌شود و افراد زيادي درباره آن اظهارنظر مي‌کنند.

اواخر تعطيلات نوروز بود که خبر فيلتر تلگرام در فضاي مجازي منتشر شد. خبري که خيلي زود واکنش کاربران شبکه‌هاي اجتماعي و اين نرم‌افزار پيام‌رسان را در پي داشت و همچنين، سايت‌ها و خبرگزاري‌ها گزارش‌ و گفتگوهايي درباره اين موضوع منتشر کردند. اکنون دو هفته‌اي از تعطيلات نوروز مي‌گذرد و همچنان بحث فيلتر تلگرام در فضاي مجازي مطرح است. اين روزها، درباره معايب و مزاياي فيلترينگ تلگرام بسيار صحبت مي‌شود و افراد زيادي درباره آن اظهارنظر مي‌کنند. به نظر بنده نيز مي‌توان فيلترينگ تلگرام را از منظرهاي مختلفي ارزيابي کرد.

نکته اول اين است که فضاهاي مجازي و نرم‌افزارهاي پيام‌رسان چون تلگرام، ايمو، واتس‌آپ و... محصول علم و دانش بشر است که زحمات زياد به وجود آمده‌اند و در همه کشورها افراد مختلفي از آنها استفاده مي‌کنند. در شرايط فقدان وسايل ارتباط‌جمعي يا بسيار گران‌قيمت بودن آنها، چنين فضاهايي بسيار ارزشمند و مقرون‌به‌صرفه است که از اشخاص با استفاده از آنها به‌راحتي مي‌توانند بخشي از امور روزمره خود را انجام دهند و هزينه کمتري براي مکالمات و پيام‌هاي خود بپردازند.

با توجه به اين نکته، مقابله با چنين فضاهايي و ايجاد محدوديت براي آنها به‌نوعي اقدامي ضد علم، ضد دانش و ضد نهادهاي بين‌المللي مدافع گردش آزاد اطلاعات است. چنين اقدامي امر صوابي در کشورمان نيست، به‌ويژه حالا که بسياري از مردم به کار با اين نرم‌افزارهاي پيام‌رسان عادت کرده‌اند و کارهايشان در حال انجام است. نکته دوم در اين بحث مي‌تواند چنين باشد که در کشور ما نهادهاي اجتماعي متقارن و پابه‌پاي ساير نهادها تا حدودي تشکيل نشده‌اند و سرعت‌بخشيدن به تشکيل چنين نهادهايي امري خوب است که با وجود گروه‌ها و کانال‌هاي تلگرامي در حال انجام است و جاي خالي بسياري از نهادها در حال پر شدن است.

 اکنون محدودکردن چنين فضاهايي يعني محدودکردن ايده، نگاه و انديشه‌ انسان. بايد توجه داشته باشيم که وقتي ساير نهادهاي اجتماعي ما همگام با مسير توسعه دنيا به وجود نيامده‌اند، اين نهادها تا حدودي سيستم‌هاي فکري و تبادل افکار و اطلاعات ساختار درون اجتماع ما را متعادل و نسبت به گسترش گردش اطلاعات مفيد و آزاد کمک مي‌کنند. متأسفانه نهادهايي مانند صداوسيما و ساير دستگاه‌هاي گسترش اطلاعات کشور ما همواره در مواجه با پديده‌هايي از قبيل سانسور و محدودکردن گردش آزاد اطلاعات هستند که فضاهايي مانند تلگرام تا حدودي اين موضوع را برطرف مي‌کند و گردش اطلاعات را ميان کاربران آنها فراهم مي‌کند.

همچنين، از منظر صنفي و اشتغال هم مي‌توان اين پديده‌ها را ارزيابي کرد. بايد توجه داشته باشيم در شرايطي که آمار بيکاري جوانان ما در کشورمان بالا است، بسياري از دختران و پسران ما با استفاده از ايده‌ها و خلاقيت‌هايي که داشته‌اند و با استفاده از پيام‌رسان تلگرام اقدام به راه‌اندازي گروه‌ها و کانال‌هايي کرده‌اند که از طريق آنها کسب‌وکار مي‌کنند و محدوديت براي تلگرام باعث مي‌شود که همين اشتغال مجازي آنها نيز ضربه بخورد و منبع درآمدي که داشته‌اند، آسيب ببيند.

همچنين در حوزه‌هاي مختلف گروه‌هاي تلگرامي زيادي تشکيل شده است که در جهت رونق کسب‌وکارها و آشنايي متخصصان اين حوزه با پيشرفت‌هاي صورت گرفته بر حوزه‌هاي کاري آنها تأثيرگذار بوده است. براي مثال در حوزه فعاليت‌هاي صنفي و صنعت حمل‌ونقل کشورمان، فضاهاي مختلفي با عناوين مختلف در پيام‌رسان تلگرام به وجود آمده‌اند و کمک‌هاي زيادي به ايجاد اشتغال يا گستره بازاريابي يا باريابي فعالان اين حوزه شده است.

در تمام حوزه‌هاي حمل‌ونقل هم، اعم از راننده‌ها، کريرها، فورواردرها و... و حتي تا حدودي اتحاديه‌ها و انجمن‌هاي صنفي هم از فضاي به‌وجودآمده در تلگرام استفاده شده است، به‌طوري که براي افراد و اعضاي خود ايجاد اشتغال، توزيع اشتغال و تا حدودي گسترش اطلاعت صنفي صورت داده‌اند که همه اين دستاوردها اموري هستند که محصول شرايط اجتماعي دنيا است و بايد از اين فضاها استفاده کرد.

به نظر مي‌رسد ايجاد محدوديت براي چنين فضاهايي بيشتر از باب پديده‌هاي اجتماعي است که گردش آزاد اطلاعات را مي‌گيرد و از سوي ديگر، مانع دسترسي به اطلاعات و اخبار آزاد محسوب مي‌شود. بايد اين نکته ذکر شود که طبيعي است هر پديده‌اي مي‌تواند در بستر تمدن و پيشرفت انسان‌ها مورد استفاده سالم و صحيح قرار گيرد و در جهت مخالف منافع مدني يا ايجاد فضاهاي زائد و مسموم براي اجتماع انسان‌ها باشد. توجه داشته باشيم که جنبه‌هاي مثبت استفاده از کانال‌هاي تلگرامي در کشور ما بسيار بالا است و محدودکردن چنين فضايي همسو با منافع جامعه به‌خصوص عرصه اشتغال نيست.

با ايجاد محدوديت براي پيام‌رسان تلگرام، جلوي توليد دانش و تبادل اطلاعات گرفته مي‌شود؛ هرچند ممکن است برخي از جنبه‌هاي منفي اين فضا محدود شود يا از بين برود؛ ولي ايجاد محدوديت باعث از‌بين‌بردن يا ازبين‌رفتن بعضي از مشاغل در صنف‌ها و صنعت‌هاي مختلف از جمله حمل‌ونقل مي‌شود. چنين محدوديتي با توزيع دانش، تبادل اطلاعات و افکار در جامعه و به‌خصوص با ايجاد اشتغال در فضاي مجازي در تضاد است. به نظرم اين فضا همچنان بايد به فعاليت خود ادامه دهد، زيرا با فعاليت‌هاي روزمره مردم در پيوند است. نکته آخر اينکه چنين فضاهايي مانند اسلحه‌اي است که هم مي‌تواند براي ايجاد صلح و در جهت منافع بشري به کار گرفته شود و هم مي‌تواند در جهت قتل و کشتار جمعي استفاده شود.