راه‌آهن ايران تا يک ماه ديگر با
اتصال به راه‌آهن افغانستان براي ترانزيت کالا به ظرفيت 1.7 ميليون تن از
کشورهاي حوزه cis (مستقل مشترک المنافع)، ترکيه و خليج فارس آماده مي‌شود
که تا 20 درصد هزينه‌هاي ترانزيت را کاهش خواهد داد.
رييس‌جمهوري روز گذشته نويد ورود شبکه ريلي از ايران به افغانستان
را داد و گفت: ظرف يک ماه آينده با افتتاح راه‌آهن خواف به هرات براي
نخستين بار راه آهن وارد افغانستان خواهد شد و خطوط ريلي دو کشور به يکديگر
وصل مي‌شود.
پروژه خط راه‌آهن خواف- هرات،
متصل کننده خواف در ايران به شهر هرات در غرب افغانستان است که طول اين
پروژه ريلي 218 کيلومتر و از چهار قطعه تشکيل شده است.
سعيد رسولي معاون وزير راه و
شهرسازي پيش تر گفته بود: خواب-هران ششمين مرز ريلي کشور با ظرفيت
1.7ميليون تن ترانزيت بار از کشورهاي حوزه cis (مستقل مشترک المنافع)،
ترکيه و خليج فارس است که اواخر آذرماه توسط دولت تدبير و اميد افتتاح
مي‌شود.
قطعات اول و دوم از ايستگاه خواف
تا شمتيغ به طول 76 کيلومتر در خاک ايران و قطعه سوم و چهارم از شمتيغ تا
روزنک و از روزنک تا هرات هر کدام به طول 63 کيلومتر داخل خاک افغانستان
است. قطعه چهارم نيز از روزنک تا هرات قرار است توسط دولت افغانستان ساخته
شود که هم اکنون دو بخش مربوط به داخل خاک ايران و نيمي از بخش ريل در داخل
خاک افغانستان تکميل شده است.
قطعه‌اي که ساخت آن به پايان
رسيده و به بهره‌برداري مي‌رسد، مسير ريلي خواف تا روزنک است که 76 کيلومتر
اين مسير در خاک ايران و 62 کيلومتر آن در خاک افغانستان است.
تعداد قطاري که در اين مسير ريلي
به کار گرفته مي‌شود، بستگي به تقاضاي بار و مسافر دارد. قطعاً از روز اول
افتتاح، امکان تخمين تقاضا وجود ندارد. اکنون با محوريت راه آهن، صاحبان
کالا، بازرگانان و بازاريابان که مسئوليت جذب بار را دارند، در حال گفت‌وگو
هستند تا براي بهره‌برداري از ظرفيت اين مسير ريلي، حداکثر استفاده بشود.
*وضعيت شبکه ريلي در افغانستان
اهميت اين پروژه از آن روست که
براي اولين بار مردم افغانستان صاحب مسيرريلي با ايران مي شوند. اداره راه
آهن افغانستان در سال 1391 با هدف مديريت توسعه و بهره‌برداري از خطوط ريلي
موجود و آتي کشور و به‌منظور بهبود رشد اقتصادي، حمايت از توسعه منطقه‌اي و
ارتقاي سير مسافران افغان تأسيس شد.
راه آهن افغانستان به دنبال مسير
مطمئن و کارآمد منابع، کالا و مسافران در سراسر افغانستان از طريق توسعه
خط‌مشي‌هاي پايدار و منسجم و ايجاد همکاري‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي است. و
در اين مسير عضويت اين کشور در اتحاديه بين‌المللي راه‌آهن‌ها يا به
اختصار UIC در تاريخ 12 سپتامبر 2013 ميلادي به تصويب رسيد و راه‌آهن
افغانستان رسماً عضو اين اتحاديه است.
پيش از آغاز طرح راه‌آهن ملي، طول
کلي خطوط آهن احداث شده در افغانستان 135 کيلومتر بوده که يک بخش آن در
بلخ در سطح محدودي بهره‌برداري مي‌شد هم چنين طرح راه‌آهن ملي افغانستان
پيش‌بيني کرده است که بين سال‌هاي 2017تا 2040 ميلادي، 75 درصد از ترافيک
باري را به خود اختصاص دهد.
*چشم‌انداز اتصال مسير ريلي خواف- هرات به بندر چابهار
اتمام ساخت پروژه خواف – هرات و
اتصال آن به بندر چابهار از طريق راه‌آهن سراسري به بندرچابهار، مسير به
صرفه و اقتصادي براي ترانزيت کالاهاي افغانستان ايجاد خواهد شد و تحول
شگرفي در حمل و نقل را رقم خواهد زد و سرعت و کاهش هزينه جابجايي کالاهاي
ترانزيتي را در پي خواهد داشت. پيش‌بيني مي شود قيمت ترانزيت کالاها از اين
مسير تا 20 درصد ارزان تر از ساير شيوه‌هاي حمل و نقل باشد.
در افغانستان زمينه‌هاي قابل
توجهي براي صادرات، واردات و ترانزيت کالاها وجود دارد. وجود منابع غني از
جمله وجود 1400 معدن و مواد معدني و نفت و گاز به ارزش 1000 ميليارد دلار و
فرصت‌هاي مناسب در زمينه کشاورزي که هم اکنون 16 درصد توليد ناخالص اين
کشور تشکيل داده و زمينه اشتغال 61 درصد از مردم اين کشور را فراهم کرده،
روي هم رفته فرصت‌هاي صادراتي ويژه‌اي را براي افغانستان از طريق بندر
چابهار بوجود آورده است.
اين کشور از طرف ديگر 90 درصد
مايحتاج و موارد مصرفي خود را از طريق واردات تأمين مي‌کند و به همين خاطر
جمهوري اسلامي ايران در سال 2018 چهارمين کشور مبدأ واردات افغانستان بوده
که ارزش اين کالاها معادل 908 ميليون دلار است.
*تاريخچه و يژگي‌هاي خط ريلي خواف- هرات
طرح موضوع خط آهن ايران به هرات
در غرب افغانستان به دهه 1970 ميلادي برمي‌گردد اما موانع متعدد مانع از
اجراي آن شد. در اوايل دهه هشتاد در چارچوب مذاکرات طرفين و برخي اسناد
مبادله شده، نظير قانون موافقت‌نامه مسيرهاي حمل‌ونقل بين‌المللي ايران،
افغانستان، ازبکستان، مصوب سال 1382، همچنين برنامه کمک‌هاي جمهوري اسلامي
ايران به بازسازي افغانستان در آن مقطع زماني، اين پروژه دوباره مطرح و در
نهايت عمليات اجرايي آن پيرو تفاهم بين وزارت راه و ترابري با وزارت فوائد
عامه افغانستان به‌عنوان يکي از پروژه‌هاي بزرگ با مسئوليت شرکت ساخت و
توسعه زيربناهاي حمل‌ونقل کشور آغاز شد.
مسير ريلي خواف - هرات باعث
افزايش مبادلات تجاري بين دو کشور ايران و افغانستان مي‌شود. اين خط آهن،
امکان حمل مقرون‌به‌صرفه و اقتصادي کالاهاي سنگين و حجيم را از مبادي داخلي
سراسر کشور همچنين از مبادي ورودي نظير مرز با کشورهاي همسايه به ويژه
همسايگان شمالي و غربي، بنادر شمالي و جنوبي از جمله چابهار و شهيدرجايي به
افغانستان و بالعکس، در چارچوب عمليات صادرات، واردات و ترانزيت از خاک
کشورمان را فراهم مي‌سازد.
وجود سنگ‌آهن هم در ايران و هم
افغانستان و امکان صادرات و واردات آن، برنامه توسعه صادرات نفتي و غيرنفتي
و تنوع‌بخشي به کالاهاي صادراتي کشور به ويژه ميوه و تره‌بار، موادغذايي،
الياف و منسوجات، کالاهاي صنعتي و ساختماني به افغانستان، موافقت‌نامه
چابهار و امکان ترانزيت کالاي هندي به ويژه گندم و شکر به مقصد افغانستان و
ترانزيت کالاي افغانستاني به ويژه مواد معدني، خشکبار و ميوه به مقصد
هندوستان، ترانزيت کالا از مبدأ ترکيه و عراق به افغانستان و بالعکس،
همچنين توسعه تبادلات تجاري کشورمان با کشورهاي آسياي ميانه از طريق
ترانزيت کالا از سرزمين افغانستان، عوامل پيشران افزايش مبادلات تجاري دو
کشور محسوب مي‌شوند که بايد به نحو مطلوبي از آن‌ها بهره‌برداري کرد.
رسيدن به اين اهداف، مستلزم اجراي
اقدامات مشترک نرم‌افزاري نظير روان‌سازي، الکترونيکي و ديجيتاليزه کردن و
مدرنيزه کردن فرآيندهاي مرزي است که به موازات توسعه زيرساخت‌هاي اتصالي
دو کشور در دستور کار بخش‌ها و دستگاه‌هاي ذي‌ربط، از جمله وزارت راه و
شهرسازي قرار دارد.
منبع: خبرگزاري ايرنا